چرا بازار بزرگ تهران ایمن نمی گردد؟ - وبلاگ بازسازی ساختمان

به گزارش وبلاگ بازسازی ساختمان، ایسنا/ بدنبال آخرین خبر و گزارش های بدست آمده، این سوال مطرح می گردد که چرا بازار بزرگ تهران ایمن نمی گردد؟

تیمچه حاجب الدوله آتش گرفت، خبر تلخی که هفته گذشته سرتیتر خبرها شد هرچند که حادثه غیرمنتظره ای نبود؛ اما همه را نگران کرد، چرا که بازار تهران با وجود تردد میلیونی مردم، جز ناایمن ترین مکانهای مرکز است. ایمنی بازار چند ده هکتاری تهران هر ازچندگاهی با وقوع حادثه ای همانند حریق مورد توجه قرار می گیرد و بعد از گذشت چند روز باز به فراموشی سپرده می گردد تا حادثه بعدی....

بازار بزرگ تهران را قطب اقتصاد تهران می دادند که روزانه بیش از یک میلیون نفر در آن تردد می نمایند، اما این قطب اقتصادی با این همه حجم جمعیت تردد نماینده، ایمن نیست؛ همه مسئولان و کسبه نیز از حجم فرسودگی بازار و ناپایدار بودن آن خبر دارند اما اقدامات ایمن سازی کند پیش می رود.

حال جای سوال است که چه اتفاقی رخ داد که با وجود همه هشدارها، اخطارها، مصاحبه ها و... فرآیند ایمن سازی بازار کند و مقطعی و دندانه ای است؟ که شهردار سابق منطقه 12 در قالب کارشناس شهری به این سوال که چرا بازار امن نیست؟ پاسخ می دهد و می گوید: ایمن سازی بازار کار دو سه ساله نیست و میراث فرهنگی، سازمان اوقاف، کسبه و... همه باید پای کار بیایند تا اتفاق خوبی در حوزه ایمن سازی بازار رخ دهد.

ایمنی در بازار با شرایط مطلوب فاصله زیادی دارد

علی محمد سعادتی پیرامون اینکه چرا بازار بزرگ تهران ایمن نمی گردد؟ می گوید: در حال حاضر، بازار نسبت به سالهای قبل شرایط بهتری از نظر ایمنی دارد؛ اما باز هم از شرایط مطلوب و استاندارد فاصله زیادی دارد؛ البته در سالهای اخیر پایگاه اورژانس و ایستگاه آتش نشانی مستقر شد که تجهیزات مخصوص تردد در بازار را نیز دارند، تعداد قابل توجهی از انشعابات برق و کنتورهای فرسوده تعویض شدند و فرایند آموزش کسبه و نگهبانان نیز اجرا شده تا در لحظات اولیه بروز حادثه اقدام موثر داشته باشند و از بروز حادثه بزرگتر جلوگیری نمایند؛ اما مسئله این است که باید دستگاه های متولی ورود جدی تری به ایمنی بازار داشته باشند تا این چند صد هکتار ایمن سازی گردد.

وی با تاکید بر اینکه سازمان میراث فرهنگی، سازمان اوقاف، اداره برق، شهرداری، کسبه و... همه با هم باید برای ایمن سازی بازاری که روزانه محل تردد بیش از یک میلیون نفر است گام بردارند، می افزاید: شبکه برق بازار دارای ایردات فراوانی است به گونه ای که علت بسیاری از حریق ها، اتصال برق بود، چرا که اداره برق اتصال تا پشت سراها، پاساژها و غیره را انجام می دهد و اتصالات داخل سراها، پاساژها و ... برعهده مالکین است و متاسفانه شاهدیم که انشعابات غیرمجاز متعدد در بازار وجود دارد و این انشعابات غیرمجاز و بعضا غیراصولی منشا بسیاری از حریق ها است.

کنتورهای دستکاری شده و انشعابات غیرمجاز برق، زمینه ساز حوادث بزرگ

سعادتی با اشاره به اینکه واگذاری سرقفلی در بازار امری رایج است و معمولا می بینیم به علت اختلافاتی که میان مالک، مستاجر و سرقفلی دار وجود دارد، عملا همتی برای ایمن سازی مغازه ها یا پاساژها وجود ندارد، ادامه می دهد: هرچند در این میان بعضی از کسبه اصلاحات کنتور برق را انجام داده اند؛ اما هنوز کسبه زیادی به جای مانده اند که مایل به اصلاح انشعابات خود نیستند و عمدتا یا از انشعابات غیرمجاز استفاده می نمایند یا کنتورشان دارای ایراداتی است. اما مساله مهم این است که هرکدام از این انشعابات غیرقانونی یا کنتورهای دستکاری شده می تواند زمینه ساز حادثه ای بزرگ با خسارات فراوان برای محیط ها و فضاهای پیرامونی باشد.

این کارشناس حوزه شهری اضافه می نماید: حلقه مفقوده ایمن سازی بازار، حساسیت و مطالبه عمومی است، چرا که اگر حادثه ای رخ دهد، جان و مال تعداد زیادی از شهفرایندان در معرض خطر قرار می گیرد اما متاسفانه حساسیت عمومی در جامعه ما زمانی شکل می گیرد که حادثه ای رخ دهد و معمولا اعتقادی به علاج واقعه پیش از حادثه نداریم و اجازه می دهیم حادثه رخ دهد و از حادثه عبرت می گیریم.

میراث فرهنگی باید چارچوب میراثی در بازار را معین کند

سعادتی با اشاره به ویژگی های تاریخی منطقه بازار تصریح می نماید: مساله بعدی که در بازار تهران باید مورد توجه قرار گیرد، موضوع پایداری و فرسودگی بازار است؛ هرچند که ویژگی های تاریخی و معماری ارزنده بازار بر کسی پوشیده نیست، اما سیاست گذار در این حوزه که وزارت میراث فرهنگی است، باید چارچوب میراثی در بازار را معین کند و ضروری است بطور شفاف به همه اعلام کند چه بخش هایی از بازار با چه سیاست و روشی حفظ گردد و در چه بخشهایی از بازار، بازسازی و احیا با استفاده از روش های معماری سنتی انجام گردد و در چه بخشهایی نیز میتوان اجازه تخریب و نوسازی داد؛ اما متاسفانه در حال حاضر جای این سیاستگذاری در بازار خالی است و تا امروز ضابطه، روش، شیوه نامه و یا حتی دستورالعملی که به ما بگوید در بازار چگونه عمل کنیم وجود ندارد؛ لذا ناچاریم برای هر پفراینده ای که از سوی مالکان به شهرداری ارسال می گردد از سازمان میراث فرهنگی استعلام بگیریم.

وی ادامه می دهد: به عبارت دیگر، اساسا تا زمانی که مالکی درخواست پروانه نداشته باشد نمی دانیم نظر میراث فرهنگی در مورد بازار چیست. این درحالی است که ما بارها از مسئولان میراث فرهنگی خواسته ایم که ضوابط و مقررات معینی را در محدوده 112 هکتاری بازار، معین کند تا این ضوابط مانند طرح جامع و تفصیلی بر روی نقشه بارگذاری گردد و همه از این ضوابط مطلع باشند.

سعادتی با تاکید بر اینکه معتقدیم نباید ضوابط و مقررات یکسانی در محدوده 112 هکتاری بازار مستقر گردد، می گوید: بازار باید به حوزه های مختلف تقسیم گردد و متناسب با ارزش های تاریخی، برای هر حوزه دستورالعمل معینی صادر گردد، چرا که یک قسمت بازار به علت ارزش های معماری، احتیاجمند بازسازی و حفاظت است اما چه بسا در بخش هایی دیگر احتیاجمند تخریب و نوسازی هستیم.

بی توجهی مالکان و کسبه به ایمن سازی

وی با اشاره به لزوم حضور سازمان اوقاف در فرآیند ایمن سازی بازار ادامه می دهد: اوقاف یکی از مالکان دانه درشت بازار است که در فرآیند ایمن سازی نقش مهمی ایفا می نماید. لذا اوقاف به عنوان یک مالک اثرگذار می باید احتیاج و خواسته هایش را با میراث فرهنگی در میان گذارد تا نهایتا فکری اصولی برای ایمن سازی بازار داشته باشیم.

سعادتی با بیان اینکه در سالهایی که به عنوان شهردار منطقه 12 و یا معاون شهردار فعالیت داشتم، بارها اخطارهایی را در مورد ایمنی و لزوم اصلاح مخاطرات به کسبه و صاحبان پاساژها ابلاغ نموده ایم، می گوید: ایمن سازی بازار، کار کوتاه مدت 2 یا 3 ساله نیست، بلکه احتیاجمند عزم و مشارکت جدی میان ذی نفعان بازار و کسبه هستیم تا بازار در یک فرآیند زمانی منطقی ایمن گردد اما برای ما عجیب است که حتی مالکانی که جان و مالشان ممکن است در فضای ناایمن بازار از بین برود نیز به این اخطارها بی توجهند.

البته درست است که شرایط اقتصادی فعلی به گونه ای است که فشار زیادی به اصناف وارد نموده اما کسبه باید دقت داشته باشند که هزینه کرد در حوزه ایمنی محل کسب و کار، یک سرمایه گذاری است. از سویی دیگر فرهنگ ما به گونه ای است که تا وقتی دچار مشکل نشویم در پی یافتن راهکار نیستیم اما در این میان اختلاف فی مابین مالک و سرقفلی داران، تاثیر زیادی بر روی عدم تمایل مالکان برای ایمن سازی دارد، چرا که بعضا مالکان، اجازه نمی دهند که ساختمان به وسیله مستاجران بازسازی و بازسازی گردد به این علت که این بازسازی می تواند حق و حقوقی را برای سرقفلی داران ایجاد کند.

این کارشناس حوزه شهری درباره چرایی عدم ارائه دستورالعملی درخصوص بازار تهران از سوی سازمان میراث فرهنگی، اظهار می نماید: ما در جلسات مختلف بارها از مسئولان میراث درخواست کردیم که هم برای پهنه 112 هکتاری بازار و هم برای پهنه 200 هکتاری عودلاجان که در منطقه 12 واقع شده است، دستورالعمل معینی بدهد که همه مردم از آن مطلع شوند اما شاید مسائل اقتصادی و اشکالات فنی در انتخاب مشاور، مانع انجام این مهم شده ولی باید دقت داشت که تا ضابطه معینی از نظر میراثی برای بازار معین نگردد، ایمن سازی آن نیز در محاق خواهد بود.