خانه تاریخی حاج آقا کمال الدین نبوی طباطبایی - وبلاگ بازسازی ساختمان

به گزارش وبلاگ بازسازی ساختمان، خانه تاریخی حاج آقا کمال الدین نبوی طباطبایی ، در نزدیکی میدان صفا قراردارد که همه ساله مسافران و گردشگران زیادی از این مکان تماشا می نمایند.این بنا در کوچه ای واقع شده که اطراف آن خانه های تاریخی و قدیمی با بافت های بسیار زیبایی دیده می گردد که خانه تاریخی افتخار الاسلام طباطبایی یکی از این خانه های تاریخی می باشد. خانه حاج آقا کمال الدین نبوی طباطبایی یکی از خانه های مجلل تاریخی شهر بروجرد است که به وسیله سازمان میراث فرهنگی در سال 1384 خریداری شده است.

بنا بر اظهارات ورثه مرحوم حاج آقا کمال این خانه ارزشمند به وسیله حاج میرزا ابوتراب یکی از نوادگان حضرت آیت اله سید محمد طباطبایی (جد بزرگ سادات طباطبایی بروجرد مدفون در بوستان صامتیه) برای فرزند مرحوم حاج اسحق (آقا کمال) خریداری شد. این خانه قدیمی با دارا بودن یک حیاط نسبتاً، بزرگ (در مقایسه با وسعت و بنا) از شرایط ویژه ای برخوردار است و شامل یک حیاط بزرگ که با نمای آجری و کاشی پیرامون مزین شده و سه طبقه ساختمان می باشد.

ورودی این بنای تاریخی که دارای یک در چوبی بزرگ و سردر آجری زیبایی است که پس از عبور از یک دالان طولانی که در انتهای آن نیز دری ساده بنام هرزه پوش وجود داشت به حیاط اصلی منتهی می گردد. درون گرایی و احترام به حریم خانواده از خصوصیات منحصر به فرد معماری اصیل ایرانی است که این بنا نیز یکی ازنمونه های شاخص این موضوع می باشد. برای دسترسی به فضای داخلی بنا با عبوراز دالانی به حیاط دلگشای آن می رسیم. گرداگرد حیاط به جز نمای بخش اصلی به فرم طاق نما همراه با تزئینات متنوع آجرکاری و کاشی معقلی شکل گرفته است.

بنا شامل سه طبقه ساختمان، حیاط اندرونی و دارای ورودی حیاط است که تمامی طبقات به صورت قرینه می باشد که با استفاده از عناصر پنج دری، ارسی و درب و پنجره های ساده از یکدیگر متمایز می گردند.

طبقه اول عمارت دارای دو شبستان زمستانی با پوشش سقف طاق گهواره و یک پیچ دری در وسط و پستوی بزرگ در انتهای اطاق پنج دری است. در طرفین پنج دری پلکان آجری قرینه راه ورود به طبقات اصلی ساختمان می باشد. طبقه وسط (دوم) دارای یک تالار پنج دری بر بالای شبستان زیر که در انتهای آن پس تالار با درها زیبای هنرمندانه، سقفها و پیش بخاری نقاشی شده با جلوه بسیار آراسته شده است. در طرفین غربی و شرقی تالار و راه پله در اطاق بزرگ با چند بقعه (گنجه) وجود دارد. طبقه آخر که آنرا شاه نشین می گویند دارای سقف های کوتاهتری نسبت به طبقه زیرین است و به لحاظ فرم و فضا نظیر طبقه دوم، با این تفاوت که تزئینات آن بنحوه چشمگیر کاسته شده است.

در انتهای ضلع جنوب حیاط درست در زیر زمین یک یخچال قدیمی با پوشش طاق ضربی چهار بخشی با پلکهای تیز وجود دارد که سابقا اهالی اصلی خانه در فصل زمستان لایه های متعدد یخ را از حوض جدا نموده و به وسیله یک سوراخ درون آن می ریختند و به تدریج در فصلهای گرم سال از آن استفاده می کردند بدون اینکه لایه های یخ در فصل گرم به کلی ذوب گردد.

تزئینات بنا

تزئینات بنا شامل نقاشی های زیبایی در سقف تالار پنج دری و پیش بخاری های تزئینی تالار، تزئینات کاشی در نمای ورودی بنا و طاقنماهای حیاط است. اطاقهای جانبی در طبقه اول دارای ارسی هایی مزین به شیشه های ریز رنگی است. اما زیباترین بخش این بنا تاریخی فضای مرکزی شاه نشین طبقه اول است که قسمتهای اندرونی و بیرونی آن نیز با ارسی هایی سه لنگه از هم جدا شده اند. و در قسمت جلویی پنج دری با شیشه های رنگی که در قسمت بالا طرحی از خورشید است وجود دارد.

تزئینات نقاشی با طرح هایی متنوع بر روی دیواره شومینه، سقف های گچی وسقف قاب کاری چوبی اجرا شده که در قسمتی از نقاشی که بر روی شومینه یکی از اطاقها اجرا شده تاریخ شوال 1304 قمری دیده می گردد که به وسیله استاد نعمت ا… نقاش، (نقاش معروف بروجردی) در حدود 3 سال مصور شده است.

به همت شهرداری و اداره میراث فرهنگی شهرستان بروجرد، موزه مردم شناسی بروجرد در خانه حاج آقا کمال الدین نبوی تشکیل شده است. آثار متعددی شامل هنرهای دستی، نقاشی و تصاویر تاریخی در این موزه نگهداری می گردد که عمدتاً مربوط به دوره قاجار هستند.

خانه حاج آقا کمال الدین نبوی طباطبایی با شماره 3766 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع:سیـری در ایـران